আজি বহুবছৰেই কতালা তুমি এই হুগলীৰ পাৰত
এই হুগলীয়েই এদিন মত্ত্যলৈ নামি আহিছিল ভাগীৰথী
আৰু দেশৰ বুকুৱেদিও বৈ গৈছিল ব্রহ্মাৰ পুত্র হৈ
তুমি জিৰাইছিলা দিখৌ দিহিং দিচাংৰ পাৰে পাৰে
গোন্ধ লৈছিলা আৰু স্পৰ্শ কৰিছিলা, এনেকৈয়ে তুমি হেৰাই গৈছিলা
তোমাৰ নতুন জন্ম হৈছিল ভাষা সংস্কৃতিৰ মাজেৰে
সমগ্র জীবন তুমি এই ৰূপতৃষ্ণাৰ সন্ধানতে পাৰ কৰিলা
ষ'ত ফুল ফুলে, যিফালে মেঘ উৰে, গিৰিশৃংগই য'ত মুৰ দাঙি উঠে, যিফালে নৈ বয়,
য'ত যুবতীয়ে সংকুচিত হৈ শংকা মনেৰে গমন কৰে, এইযে সুন্দৰ কুসুমবোৰ
তোমাৰ চকুৰ আগতে লাহে লাহে শুকাই মৰহি যোৱা তুমি দেখিছা
ফুল সৰি যায়, ফলবোৰো পূৰঠ হৈ পকি সৰি যায়, মেঘবোৰো চঞ্চল হৈ উৰি আতৰি যায়,
গিৰিৰাজ লুকাই পৰে ধূমায়িত ডাৱৰৰ মাজত, আঁউসীৰ বুকুত জোনেও মৃত্যু কামনা কৰে,
নক্ষত্রও সৰি পৰে পৃথিবীৰ বুকুত, নিষ্ঠুৰ ব্যাধি আৰু অবাঞ্চিত মৃত্যুৱেও সাবতি লয় নিষ্পাপ শিশুটিক - এনেদৰেই চাইছা তুমি জীবনৰ ছবি,
তথাপিও তুমি উৰিব খোজা সুতাচিগা চিলাৰ দৰে
জীবনৰ অলিয়ে গলিয়ে এৰি অহা ৰং বিচাৰি
জীবন যৌবন ধৰ্ম দৈহিক সুখ এইবোৰ জানো অসাৰ শূন্য হৈ নপৰিব
কাংক্ষিত সুখৰ ছয়াময়া ৰূপ মায়াজালত বন্দী ইয়াতে বান্ধিব খোজা নেকী জীবনৰ নদী
এতিয়াও সপোন দেখানে তুমি সেই পূৰনী হুগলী পাৰৰ বাংকময় স্মৃ্তিৰ ৷
হুগলি পাড়ের সেই বৃদ্ধ প্রেমিক
ReplyDeleteআজ বহু বছর কাটালে তুমি এই হুগলির পাড়ে
এই হুগলি দিয়েই একদিন মর্ত্যে নেমে এসছিলেন ভাগীরথী
আর দেশের বুকদিয়ে বয়ে গেছিলেন ব্রহ্মার পুত্র হয়ে
তুমি জিরিয়েছিলে দিখৌ দিহিং দিসাঙের পাড়ে পাড়ে
গন্ধ নিয়েছিলে আর স্পর্শ করেছিলে, এভাবেই তুমি হারিয়ে গেছিলে
তোমার নতুন জন্ম হয়েছিল ভাষা সংস্কৃতির মাঝে
পুরোটা জীবন তুমি এই রূপতৃষ্ণা নিয়ে পার করলে
যেখানে ফোটে ফুল, যেদিকে মেঘ উড়ে, গিরিশৃঙ্গ যেখানে তুলে ধরে মাথা, যেদিকে নদী বয়,
যেখানে যুবতী সংকুচিত হয়ে শংকিত মনে পথ চলে, এই যে সুন্দর কুসুমগুলো
তোমার চোখের সামনে ধীরে ধীরে শুকিয়ে মরে যেতে তুমি দেখেছো
ফুলগুলো ঝরে যায়, ফলগুলো পেকে ঝরে যায়, মেঘেরাও চঞ্চল হয়ে উড়ে সরে যায়,
গিরিরাজ লুকিয়ে পড়ে ধূমায়িত মেঘের ভিড়ে, অমানিশার বুকে চন্দ্রিমাও কামনা করে মৃত্যু
নক্ষত্রও ঝরে পড়ে পৃথিবীর বুকে, নিষ্ঠুর ব্যাধি আর অবাঞ্ছিত মৃত্যুও জড়িয়ে ধরে নিষ্পাপ
শিশুটিকে—এভাবেই দেখেছো তুমি জীবনের ছবি,
তবু তুমি উড়ে যেতে চাও সুতোছেঁড়া ঘুড়ির মতো
জীবনের অলিতে গলিতে ফেলে আসা রঙের খোঁজে
জীবন যৌবন ধর্মদৈহিক সুখ এগুলো কি অসার শূন্য হয়ে পড়বে না
কাংক্ষিত সুখের ছায়াময় রূপ মায়াজানলে বন্দি এখানে কি বাঁধতে চাও জীবনের নদী
এখনো কি তুমি স্বপ্ন দেখো সেই পুরোনো হুগলি নদীর পাড়ের বাঙ্ময় স্মৃতির?